PILGRIMSPLAZA omdat eentje de eerste moet zijn!

Pilgrimage is of all people, faiths, sferes and ages - for hunters, gatherers and smorgasbordians:
Er is geen weg naar de vrede; vrede is de weg - Simon Vinkenoog
Truth is a pathless land - Jiddu Krishnamurti

Pelgrimeren is van alle tijden en iedereen © voor zoekers en sprokkelaars © Op 20-2-08 gaf de auteur tijdens een reünie in Meijendel toestemming om deze eerste recensie, die eerst elders is verschenen omdat het PILGRIMSPLAZA toen nog niet was uitgebracht, alsnog hier te plaatsen bij de latere besprekingen van dit zojuist herdrukte meesterwerk uit 1920 van Ms Georgiana Goddard King: The Way of Saint James. Die teksten staan op de volgende weblogs: http://pilgrimsplaza-king-0.blogspot.com © http://pilgrimsplaza-king-1.blogspot.com © http://pilgrimsplaza-traplepuy.blogspot.com/ © http://pilgrimsplaza-king3.blogspot.com/ © http://king-renaissance.blogspot.com © http://king-early-days.blogspot.com/© http://pilgrimsplaza-king-index.blogspot.com/ © http://pilgrimsplaza-ramiro-1.blogspot.com/ ©

- http://www.archive.org/details/wayofsaintjames01kinguoft -
- http://www.archive.org/details/wayofsaintjames02kinguoft -
- http://www.archive.org/details/wayofsaintjames03kinguoft -

The Way of Saint James - gelezen met de ogen van een pelgrim

'Eenmaal op pelgrimstocht geweest naar Santiago de Compostela blijf je alert op wat andere mensen erover zeggen en schrijven. Na twee en half duizend kilometer gelopen te hebben door de lage landen, Frankrijk en Spanje, vier maanden van je leven, ben je toch een beetje pelgrim geworden, in hart en nieren. Al veel boeken gelezen, reisverhalen van medepelgrims, ieder met zijn eigen stijl, over hoe het was onderweg. Mooie fotoboeken ook, met prachtige kerken en landschappen en beschrijvingen.

Je denkt dat je het meeste wel gelezen hebt. Dan springt zo’n boek er toch uit: The Way of Saint James, gepubliceerd in 1920, door de Amerikaanse Ms Georgiana Goddard King, professor aan het (nogal beroemde) College van Bryn Mawr in Amerika en aldaar zelfs oprichter van de afdeling Kunstgeschiedenis (History of Art). Drie delen, ruim 1700 bladzijden, een uitdaging een pelgrim waardig.

Ik ging dus de uitdaging aan, niet goed wetend waar ik aan begon, maar aangevuurd door Geert Bakker, de geestelijk vader van het pelgrimsthema van het Nederlandse Pelgrimspad LAW 7 deel 2. De afspraak was dat drie mensen het boek zouden beleven en bespreken, ieder op hun eigen manier en daar dan een soort drieluik van zouden maken. Hier is een zijpaneel.

Het begon niet erg veelbelovend. Georgiana King is kunsthistoricus (of moet ik zeggen -ca?). De vraag die ze in deel 1 graag wil beantwoorden is of de kennelijke Arabische motieven in de Spaanse middeleeuwse architectuur nu eerst van andere landen naar Frankrijk zijn gekomen en vandaar weer naar Spanje, of dat de beïnvloeding meer direct is geweest, door contact tussen het moorse zuiden van Spanje en het christelijke noorden. [picture Ms Georgiana Goddard King courtesy of Bryn Mawr College]

"Direct", zegt King al aan het eind van het eerste hoofdstuk en ze veegt de vloer aan met allerlei andere schrijvers die andere dingen beweerd hebben. Vervolgens stelt ze vast dat wat de architectuur, en trouwens de hele kunst en de historie van Noord-Spanje vorm en zin en ziel gegeven heeft, de Pelgrimsweg is geweest, het grote brede pad dat van de Pyreneeën leidt naar het westen, naar 'Saint James', Santiago. En ze besluit om dat pad te gaan volgen.

Dan wordt het boeiend: King beschrijft de geschiedenis van de Pelgrimsweg. Niet gewoon de geschiedenis, maar het ontstaan, de achter­grond en de ziel van het pad legt ze bloot in de volgende 100 bladzijden. Te beginnen bij Karel de Grote. Ze schrijft mooi en poëtisch: "Karel de Grote was oud. Afgemat was hij van een leven van vechten en oorlogvoeren over de hele wereld. Hij was moe en wilde rusten, maar op een nacht werd hij wakker en zag een weg van sterren, die begon in de Friese Bocht en over heel Europa reikte tot aan het einde van de wereld". Haar Engels is nog veel mooier, sprookjesachtig, met een vleugje Shakespeare-drama er in. Mooi ouderwets.

Ze kent alle bronnen. Op de eerste plaats (natuurlijk) het Liber Sancti Jacobi, geschreven in fraai kerklatijn ergens in de twaalfde eeuw, door ene Aymeri Picaud, zegt men. Maar King weet het precies: tussen het jaar 1134 en 1139, concludeert ze, en ze geeft verder de details over Aymeri Picaud, zijn geboorteplaats, zijn carrière, de stukken die hij echt schreef en de stukken die hij kopieerde van anderen of gewoon falsificeerde (zoals de brief van paus Leo over de komst van het lichaam van Sint-Jacobus naar Spanje).

De verhalen vloeien moeiteloos over van het Liber Sancti Jacobi naar de chansons de geste, de (historische) veldtochten van Karel de Grote in Spanje en de (legendarische) heldendaden van Roland. Er zijn citaten in het Frans en in het Latijn. (Zo sprak men in de middeleeuwen, maar wie kan het nu nog lezen?) En plaatsen langs de weg zijn verbonden met hun namen: Roncevalles: ik heb de steen gezien. In Blaye is Roland begraven: ik zou er langs gegaan zijn als ik het geweten had. Dit boek en wat het vertelt zou misschien wel tot de verplichte literatuur moeten horen, voor men op tocht naar Santiago gaat.

King is ook erg geïnteresseerd in het reisverslag van Aymeri, dat in het vijfde deel van het Liber is opgenomen. Het is leuk om het commentaar te lezen op de plaatsen en mensen langs de weg, de Basken die niet te vertrouwen zijn en het lekkere eten in Castilië. Ze staat even stil bij de etappes die Aymeri noemt en de afstanden daartussen: 800 km lopen in dertien dagen. "Ik denk dat het mogelijk is", concludeert ze, maar de twintigste-eeuwse pelgrim denkt eigenlijk van niet.

Daarom niet getreurd: verhalen volgen van de velen die ons zijn voor gegaan als pelgrim: Richard Leeuwenhart, ongeveer alle koningen van Spanje, El Cid, prinsessen van Engeland, hertogen van Bourgondië. En een vloot van driehonderd schepen uit "Friesland" (mogen we aannemen Holland?) die op kruistocht waren in het jaar 1217. Zij werden opgehouden in La Coruña en liepen vandaar naar Compostela "om gehoor te geven aan hun bijgelovigheid", zo meldt de Hollandse geschiedschrijver. Eigenlijk zou je zulk soort dingen moeten weten als moderne pelgrim. Stel dat er een verre voorvader van je bij was. Het blijft boeiend om de hele historie door Kings ogen aan je voorbij te zien trekken. Boeiend maar vermoeiend.

Maar genoeg historie, zegt ze aan het eind van deel 1, laten we gewoon eens in Spanje gaan kijken, in dat deel waar het in de middeleeuwen te doen was, op de weg naar Santiago. En dat doet ze. Verbazingwekkend. Ze gaat in het jaar 1915, nota bene het jaar van de slag aan de Somme. Ja, zegt mevrouw King, ik had wel liever in Frankrijk begonnen, maar dat kwam helaas slecht uit! Dus begint ze haar reis aan de voet van de Pyreneeën, zoals zoveel pelgrims ook nu nog. Ze heeft een medereizigster, een Italiaanse vrouw, Jehane geheten, maar daar vernemen we verder maar heel sporadisch van. Ze gaan de eerste etappe, naar Jaca, per autobus.

Al gauw blijkt dat Spanje nog een middeleeuws land is: Mevrouw King en haar metgezellin reizen meest per trein of met de diligence, maar de Spanjaarden gaan met de muilezel of te voet. De wegen zijn onzeker en meestal onverhard, in de dorpen worden vreemdelingen aangestaard en nageroepen.

Mevrouw King beschrijft alles wat er op de weg gebeurt met interesse en humor en een zekere distantie. Het gebeurt, maar het raakt haar kennelijk niet echt, haar echte interesse, haar emotie, is ergens anders. Haar emotie is in de monumenten die ze aantreft langs de weg, in de steden, de kerken, de kloosters, maar vooral in de historie die ze kent en vindt achter die monumenten. Iedere stad, iedere brug, iedere rivier wordt een verhaal. In fijn detail vertelt ze wat er te zien is, wat er ooit gebeurd is, in geuren en kleuren. Fascinerend.

Fascinerend. Neem bijvoorbeeld Sahagún, halverwege naar Santiago. Ik herinner het me goed. Kwam er aan in de gietende regen. Het was er modderig en na enig zoeken was ik blij onderdak te vinden in de refugio die was gehuisvest in een enorm, oud, bakstenen gebouw. Die bakstenen kolos zag King ook: "dus bouwde men daar zoals in de vlakte van Shinar: geen steen, maar baksteen en modder is de specie. Dat bakt en plakt de felle zon tot harde muren, maar als de regen komt, dan lijkt het of de hele stad verdruilt, verrot tot een poel van oer-prut." Het regende kennelijk ook in 1915.

Maar King zag nog veel meer: Sahagún was ooit de zetel van een machtig klooster dat het befaamde Cluny naar de kroon stak. Gesticht in 874, persoonlijk privilege van Alfonso de Grote, verwoest in 883 door de Moren, herbouwd door koningin Ximena. De abt van Sahagún was machtiger dan bisschoppen. Koningen en koninginnen hielden zich in het klooster op: "De edele Constanza, uit het koningshuis van Frankrijk, indachtig dat niets zo zeker is als de dood, bouwde voor zichzelf een graf, midden in dat heiligdom". Dat was in 1093 en zo traceert King, stap voor stap, de mensen die daar kwamen en wat ze deden en hoe de grote stad Sahagún bloeide en weer verschrompelde door de eeuwen.

Zo gaat het verder. Alle bekende steden trekken voorbij: Pamplona, Burgos, Estella, León. Maar ook kleinere parels, Torres, bijvoorbeeld. Haar beschrijving van de Tempeliers kapel daar klopt nog steeds helemaal. Alleen het prachtige antieke kruisbeeld noemt ze niet. Dat moet dus een latere toevoeging zijn. Wat je graag zou willen is dat je als pelgrim dit boek in je rugzak had gehad. Iedere avond het verhaal doorlezen van de plaats waar je was en de bonte stoet van koningen, moren, abten, heiligen en rovers aan je voorbij laten trekken. Op zijn minst onderhoudend.

Tenslotte komt ze aan in Compostela. Haar doel, maar anders dan het doel van een pelgrim. In tweehonderd pagina’s beschrijft ze de geschiedenis, de intriges, de bezienswaardigheden, de sfeer van de stad. Geen gebouw, geen historisch detail blijft onbesproken. (Wist u dat de befaamde Botafumeiro namaak is? De soldaten van Napoleon hebben de oorspronkelijke omgesmolten.) Maar de emotie van de pelgrim, de stap over de drempel, de omhelzing van Sint-Jacob beschrijft ze niet. Pelgrims waren er wel en ze beschrijft ze ook: Spanjaarden, stoffig en verfomfaaid meestal, met hoed en stok, geknield in de kerk of zich vergapend aan het goud. Ze is zelf geen pelgrim, Georgiana King, maar ze heeft wel een boek geschreven waarvan ik graag gewild had dat het in mijn rugzak had gezeten. Een boeiend, verbazingwekkend, fascinerend, onderhoudend boek.

Helaas, het driedelige boek is oud en zwaar, geheel en al niet geschikt voor de rugzak en nauwelijks te krijgen (maar te leen bij de Koninklijke Bibliotheek naast het centraal station en ook in te zien in de Openbare Bibliotheek aan het Spui in Den Haag, op loopafstand van CS. Zou het niet mooi zijn als er een nieuwe uitgave van kwam, een pocket, op heel dun en licht papier?'

w.g. Klaas van der Poel

[Er is net een herdruk in de vorm van alle drie pocketbooks verschenen; zie http://www.pilgrimsprocess.com/events.htm]

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

Enige uitleg over het werk in boeken en banden (= delen = Volumes).

The Way of Saint James omvat 4 BOOKS (boeken) in 3 Volumes (losse banden of delen):

Volume 1: BOOK ONE: THE PILGRIMAGE: chapters I – V: pp 1-134
Volume 1: BOOK TWO: THE WAY: chapters I – VIII: 135-463
Volume 2: BOOK TWO: THE WAY: chapters IX – XVI: 1-514
Volume 3: BOOK THREE: THE BOURNE: chapters I – VII: 1-370
Volume 3: BOOK FOUR: HOMEWARD: chapters I – III: 371-710

NB: De paginanummering begint in elke band (Volume) bij 1 en dat kan bij BOOK TWO tot verwarring aanleiding geven, omdat BOOK TWO THE WAY over twee Volumes is verdeeld en Volume 3 twee BOOKS omvat. Kunt u het nog volgen? THE WAY begint in Volume 1 met pagina 135-463 en wordt vervolgd in Volume 2 met pagina 1-514. BOOK TWO THE WAY bevat dus deels dubbele pagina-nummers (namelijk 2x pp 135-463) en dat kan later heel lastig blijken -ik spreek uit ervaring!-, als je ze bijvoorbeeld bij het kopiëren niet meteen goed uit elkaar houdt, apart legt en markeert!

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

De hele reeks besprekingen van The Way of Saint James omvat in tijdsvolgorde thans:

maart '03 www.tweevoeter.nl/artikel/king_1 Klaas van der Poel: The Way of Saint James, gelezen met de ogen van een pelgrim
02-05-03 www.tweevoeter.nl/artikel/king_2_inleiding Henk Flinterman: The Way of Saint James, een inleiding
05-03-03 www.anwb.n > Forum > Wandelen > 'King': we zijn 'op weg! Wie gaat er mee? - gb
17-06-03 www.tweevoeter.nl/artikel/king_3_inleiding Jurjen Richard Leinenga: The Way of Saint James, een inleiding
feb. 2004 www.tweevoeter.nl/artikel/king_4 1e bespreking van Gerhard Eshuis (over King, Starkie e.a.): The Way of Saint James
04-05-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Santiago de ‘Morendoder’ niet langer welkom in de kathedraal van Compostela > 2e bijdrage van Gerhard Eshuis; zie ook 16-10-04
04-08-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Venus omarmd door Jacobus > Ben van der Linden te Vlaardingen
16-10-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > De verhalen achter de Camino de Santiago > Gerhard Eshuis ; zie ook 04-05-04
20-10-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Welke Jacobus? > 2e bijdrage Henk Flinterman; zie ook 03-12-04
20-10-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > SANTIAGO-BOEKBESPREKING: 'The Way of Saint James' – Georgiana Goddard King > 'De verhalen achter de Camino de Santiago' > zie 16-10-04
26-10-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > The way of Saint James van Georgiana King, moeder van al 'mijn' pelgrims > gb
03-12-04 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Reactie op: Welke Jacobus? van Henk Flinterman van 20-10-04 >
Ja'akov en Jacobus: is de naam een voorteken? > van Marianne Lodder en Ria van der Pot
21-03-05 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Een vrouw op reis > 2e bijdrage van Jurjen Richard Leinenga
08-04-05 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > GB's zwanezang: van hobby via werk weer naar hobby
14-05-05 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > Wie was de ware Jacobus van Santiago de Compostela? > 3e bijdrage van Henk Flinterman
08-08-05 www.anwb.nl > Forum > Wandelen > De pelgrimstrap naar de kathedraal van Le Puy > 4e bijdrage van Gerhard Eshuis
08-08-05 http://pilgrimsplaza-traplepuy.blogspot.com idem > De pelgrimstrap naar de kathedraal van het Zuid-Franse Le-Puy-en-Velay > van Gerhard Eshuis
30-10-05 http://pilgrimsplaza-king-index.blogspot.com inhoudsopgave King
01-12-05 http://pilgrimsplaza-king-1.blogspot.com twee bijdragen van Jurjen Leinenga: Pelgrimstochten, Santiago, King en verder? en Een vrouw op reis
26-11-07 http://pilgrimsplaza-king3.blogspot.com > 1e bijdrage van Marcel van Huystee over Book 3 The Bourne
26-11-07 bijgewerkte homepage http://pilgrimsplaza.blogspot.com met onder meer: Ik zie, ik zie, wat gij niet ziet...!? – gb
15-12-07 http://king-renaissance.blogspot.com
22-10-07 http://king-early-days.blogspot.com in English
08-0-08 www.pilgrimage-to-santiago.com/board/miscellaneous-about-santiago/topic3588.html > The Way of Saint James by Georgiana Goddard King - gb
22-02-08 http://www.pilgrimage-to-santiago.com/board/pilgrim-books/topic3657.html > 2e bijdrage van Marcel van Huystee > revival The Way of Saint James gaining momentum in Holland
22-02-08 http://groups.yahoo.com/group/Santiagobis/message/22488 > the revival of 'The Way of Saint James' is gaining momentum in Holland > gb

22-02-08 http://pilgrimsplaza-king-0.blogspot.com > The Way of Saint James - gelezen met de ogen van een pelgrim > Klaas van der Poel

&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

Reageren? > 1 Comments

Home : http://www.pelgrimspaden.nl/